رئیس دانشگاه امام صادق، خواستار بررسی تحلیلی و ساختاری پدیده‌های پولی و بانکی نظام مدرن و اجتناب از داشتن نگاه خرد به این پدیده‌ها شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، حسینعلی سعدی در همایش بانکداری اسلامی با بیان اینکه ما با نهادها، سازمان‌ها و ساختارهای مدرن به معنای واقعی کلمه مواجهیم، گفت: اگر بخواهیم این نهادها را ذیل نهادهای سنتی تشریح کنیم، واقعی‌سازی نیست و اصلاح اصطلاحات فقهی آن، حق شریعت را ادا نمی‌کند.
وی گفت: به عنوان یک معلم که آسیب‌شناسی قوی پولی و بانکی داشته در بررسی عقودی که در نظام بانکداری اسلامی آمده، به این نتیجه رسیده‌ام که در ۴۰ سال بعد از انقلاب فقط با نهاد «شرط» مسائل را حل کردیم.
سعدی افزود: مثلاً در مضاربه بانک، سرمایه را تأمین می‌کند و عامل کار را انجام می‌دهد. ما در عقد مضاربه شرطی گذاشته‌ایم که اگر فردی که دریافت‌کننده این پول است و امین شناخته و رابطه‌اش با بانک قطع شود، به عنوان تأمین‌کننده اصل سرمایه شناخته خواهد شد. ما باید چنین مسائلی را حل کنیم نه اینکه با قرار دادن چنین شرط‌هایی به عنوان شرط ضمن عقد، به قلب ماهیت بپردازیم.
رئیس دانشگاه امام صادق ادامه داد: چنین رفتارهایی با اندیشه شریعت منافات دارد و در برخی فقه‌های غیرشیعه تحت عنوان «حیل فقهی» از آن یاد می‌شود. اگر در قالب‌سازی نظام بانکی از قاعده شرط استفاده کردیم، گرفتار همان ربایی می‌شویم که در نظام سرمایه‌داری است و تنها یک پوشش اسلامی در آن قرار داده‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: نمی‌توانیم بانک را از بورس، بیمه و پول منفک کنیم. این مشکل نظام‌سازی و خلا ۴۰ ساله اول انقلاب است. اگر نگاه منظومه‌ای نباشد، مجبوریم هر گزاره را با یک نگاه شرعی حل کنیم.
سعدی به ماجرای اعطای تسهیلات کرونایی در سال گذشته اشاره و اظهار کرد: دولت ابتدا اعلام کرد این پول تحت عنوان «وام جعاله» به آسیب‌دیدگان از کرونا پرداخت شود. سپس این بحث مطرح شد که آیا این وام جعاله است یا نه، درحالی‌که ماهیت آن قرض بود. اینکه می‌گویند شرط مقتضای عقد باطل است، به همین دلیل است.
وی گفت: ما چند چالش اساسی در حوزه‌های پولی و مالی داریم؛ اول اینکه اجتهاد نیازمند نگاه راهبردی است که به یک اجتهاد نظام‌ساز برای مقابله با پدیده‌های دوره مدرن مواجه شود.
سعدی افزود: دوم اینکه نباید گرفتار خرد شدن و اصلاح گزاره‌های خرد در بانکداری اسلامی شویم. این اشتباه است.
رئیس دانشگاه امام صادق در پایان خاطرنشان کرد: رمزارز یک پدیده مدرن است. اینکه در اقتصاد ما چگونه با پول مجازی و اعتباری مواجهه کنیم، به یک چالش جدی تبدیل شده است.